Αμέσως μετά την μεταπολίτευση τέθηκε ένα δίλημμα στους πολίτες "Καραμανλής ή τανκς" ,για να αποσπαστεί η συναίνεση των πολιτών στα όσα θα έρχονταν. Με το εκβιαστικό δίλημμα αυτό και άλλα που ήρθαν στην πορεία, πορευτήκαμε για τα επόμενα 40 χρόνια.
Ο Καραμανλής ή τα τανκς
Στο γραφείο του Γκιζίκη μαζεύτηκαν οι Κανελόπουλος, Αβέρωφ, Μαύρος, Νόβας, Ζολώτας, Γαρουφαλιάς και Μαρκεζίνης. Με εξαίρεση τον Μαύρο, αρχηγό της ΕΚ, οι υπόλοιποι είναι τα στελέχη της δεξιάς, οι δυο τελευταίοι μάλιστα χουντικοί. Έξω από το γραφείο αρχίζει ήδη να συγκεντρώνεται λαός. Ο Γκιζίκης κάνει σαφές ότι δεν πρόκειται να βγει κανείς από το δωμάτιο αν δεν σχηματιστεί κυβέρνηση. Αλλά και οι αστοί πολιτικοί διστάζουν να αναλάβουν σε μια τόσο κρίσιμη περίσταση. Μια προσπάθεια για κυβέρνηση Κανελόπουλου - Μαύρου αποτυγχάνει και απλά θα κάτσουν να περιμένουν τον Καραμανλή που έρχεται εσπευσμένα από το Παρίσι. Ο λαός της Αθήνας κατεβαίνει αυθόρμητα στο κέντρο πανηγυρίζοντας την πτώση της χούντας, όπου και συγκροτούνται αυτοσχέδιες διαδηλώσεις, που ζητάν την τιμωρία των χουντικών. Η αστυνομία επεμβαίνει και συγκρούεται με τους διαδηλωτές στους δρόμους του κέντρου. Είναι η πρώτη γεύση της "δημοκρατίας".
Η λύση Καραμανλή ήταν η μοναδική ενδεδειγμένη για την αστική τάξη. Ήταν ο μοναδικός που μπορούσε να συσπειρώσει γύρω του τον αστικό κόσμο και να εγγυηθεί την αποκατάσταση του καταρρακωμένου αστικού εποικοδομήματος και κυρίως να διαχειριστεί και να καταστήσει ακίνδυνα τα λαϊκά ξεσπάσματα. Δεν ήταν δυνατόν όμως να δεχτεί ο λαός σαν "αποκατάσταση της δημοκρατίας" τον ερχομό του ηγέτη της δεξιάς, του στηρίγματος του μετεμφυλιακού κράτους, του εμπνευστή των εκλογών της βίας και της νοθείας. Η επιβολή της λύσης Καραμανλή στον λαό ήταν έργο των ρεφορμιστών*. Με αντάλλαγμα τη νομιμοποίηση των κομμάτων της και τη συμμετοχή τους στο πολιτικό παιχνίδι, η αριστερά έδωσε απόλυτη πολιτική κάλυψη στη λύση Καραμανλή και ζήτησε από το κίνημα να τον στηρίξει. Η φράση του Θεοδωράκη "Καραμανλής ή τανκς" δείχνει τον ιστορικό εκβιασμό των ρεφορμιστών προς τον λαό. Ο ιστορικός αυτός εκβιασμός αποτελεί βάση της "αποκατάστασης της δημοκρατίας", αλλά και τη συνεισφορά της ρεφορμιστικής αριστεράς στην οικοδόμηση του αστικού εποικοδομήματος της μεταπολίτευσης. Με αυτό τον εκβιασμό θα αντιμετωπίζει κάθε απόπειρα αμφισβήτησης των αστικών θεσμών από τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων τα ερχόμενα χρόνια. Θα συμβάλει στην καταστολή κάθε λαϊκού αγώνα, εφόσον αυτός δημιουργεί "κλίμα ανωμαλίας και αποσταθεροποίησης της δημοκρατίας". Η δεξιά του εμφυλίου, με την ενεργή στήριξη των ρεφορμιστών θα αναλάβουν να ξαναστήσουν στα πόδια του το αστικό κράτος και τους θεσμούς του, που πλέον αμφισβητούνταν ανοιχτά από το λαό.
*αυτός που θέλει να καλυτερέψει την καπιταλιστική κοινωνία με μεταρρυθμίσεις κι όχι με επανάσταση.
Καρότο και μαστίγιο
Η αστική δημοκρατία γίνεται η μοναδική εναλλακτική επιλογή της αστικής τάξης. Η κατάρρευση και η ανικανότητα των στρατιωτικών στα γεγονότα της Κύπρου να υπερασπιστούν το αστικό κράτος, αναγκάζει και τους πιο σκεπτικιστές αστούς να εμπιστευτούν αυτό το έργο στους αστούς πολιτικούς. Δεν είναι μια καθόλου εύκολη δουλειά εξαιτίας της διαρκώς ογκούμενης ριζοσπαστικοποίησης του ελληνικού λαού. Με δυο λόγια αναθέτει στους αστούς πολιτικούς την αποκατάσταση του αστικού εποικοδομήματος, σε συνθήκες που οι λαϊκές κινητοποιήσεις το αμφισβητούν ανοιχτά. Κατά συνέπεια, η "αποκατάσταση της δημοκρατίας", η μεταπολίτευση, παίρνει τη μορφή μιας ανοιχτής σύγκρουσης της αστικής τάξης και των υπηρετών της με τον ελληνικό λαό. Ο στόχος από την πλευρά της αστικής τάξης ήταν να τσακίσει το διαρκώς ογκούμενο κίνημα και από την άλλη να οικοδομήσει μια νέα κοινωνική συναίνεση. Ο Καραμανλής, έχοντας απόλυτη συναίσθηση του έργου αυτού, ακολουθεί μια συνεπή τακτική "καρότου και μαστίγιου", από την επόμενη κιόλας μέρα που ανέλαβε την κυβέρνηση. Το πρώτο μέτρο ήταν η πολιτική αμνηστία, με την οποία βγαίνουν έξω όλοι οι πολιτικοί κρατούμενοι. Το σχέδιο "αμνηστίας" περιλαμβάνει και τους χουντικούς, η οργή του κόσμου για τη χούντα όμως ήταν τόση, που ανάγκασε την κυβέρνηση Καραμανλή να οργανώσει τις δίκες της χούντας, ώστε να κατευνάσει το λαϊκό αίσθημα. Τις ίδιες στιγμές, τα γεγονότα στην Κύπρο βρίσκονται σε εξέλιξη και μαχητικές, αντιαμερικάνικες διαδηλώσεις και συγκρούσεις συγκλονίζουν τη χώρα, αναγκάζοντας την κυβέρνηση να ανακοινώσει την αποχώρηση από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ταυτόχρονα, εξαγγέλλονται εκλογές για το Νοέμβρη του 74, με τη συμμετοχή της αριστεράς, στις οποίες ο Καραμανλής πετυχαίνει συντριπτική νίκη.
…και προβοκάτορες
Στο εσωτερικό του εργατικού κινήματος το ΠΑΣΟΚ μόλις εκείνη την περίοδο αποκτά σοβαρές βάσεις και ερείσματα σε εργατικούς χώρους και το ΚΚΕ εσ. έχει περιορισμένη επιρροή. Ο κόσμος εξακολουθούσε να αντιλαμβάνεται σαν "κόμμα της εργατιάς" το ΚΚΕ. Το ΚΚΕ λοιπόν είναι αυτό που ανέλαβε εργολαβικά την πειθάρχηση και την υπονόμευση του κινήματος. Μετά από δεκαετίες στην παρανομία, τώρα ήταν αποφασισμένο να προσφέρει οποιαδήποτε εκδούλευση στην ελληνική αστική τάξη σε αντάλλαγμα τη συμμετοχή του στο πολιτικό παιχνίδι. Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι η κυρίαρχη δουλειά του ΚΚΕ τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης ήταν η συγκράτηση του εργατικού κινήματος. Τις περισσότερες φορές η απόφαση για αγώνα ή απεργία παίρνονταν σε κόντρα με τους συνδικαλιστές του ΚΚΕ που συνιστούσαν "ρεαλισμό και αυτοσυγκράτηση". Από τη στιγμή που αποτύχαιναν, ολόκληρο το βάρος έπεφτε στη συγκράτηση του αγώνα σε ειρηνικά πλαίσια που δεν ενοχλούσαν το αστικό εποικοδόμημα. Εδώ το μοτίβο ήταν πάντα το ίδιο, η καραμέλα του "προβοκάτορα". Κάθε σύγκρουση με την αστυνομία ήταν "έργο ύποπτων, παρακρατικών, προβοκατόρων".
Είναι χαρακτηριστική η παρουσίαση των απεργών που συγκρούονταν με τα ΜΑΤ, στη γενική πανεργατική απεργία της 25/5/76, σαν… όργανα της χούντας:
«Τα σημερινά έκτροπα και οι άλλες πολύμορφες εκδηλώσεις που θυμίζουν παρόμοια γεγονότα ης 23 Ιούλη της περασμένης χρονιάς, δείχνουν ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα οργανωμένο σχέδιο των σκοτεινών δυνάμεων της ανωμαλίας –εγχώριων και ξένων- που επιδιώκουν να στραγγαλίσουν τα δημοκρατικά δικαιώματα και τις ελευθερίες του λαού. Φασιστικά και προβοκατόρικα στοιχεία βρήκαν την ευκαιρία με την κινητοποίηση ενάντια στο γνωστό αντεργατικό νομοσχέδιο και μπροστά στα μάτια των αστυνομικών οργάνων να δράσουν ανενόχλητα, εμφανίζοντας τον εαυτό τους σαν απεργούς οικοδόμους… Το ΚΚΕ καταδικάζει κατηγορηματικά όλες τις προβοκατόρικες αυτές ενέργειες που αποσκοπούν στην ανωμαλία. Και καλεί τον λαό σε επαγρύπνηση και την κυβέρνηση να συναισθανθεί τις ευθύνες της και να λάβει μέτρα ενάντια στα χουντοβασιλικά και προβοκατόρικα στοιχεία και σ’ όσους τα υποκινούν και τα υποθάλπουν». (Το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ)
Σιγοντάροντας άμεσα και ανοιχτά την καραμανλική γραμμή του "αριστεροχουντισμού" προσπαθούσε να πείσει το κίνημα πως κάθε υπέρβαση της αστικής "ομαλότητας" από τα αριστερά, ανοίγει ντεφάκτο το δρόμο στη χούντα, συνεπώς είναι έργο πρακτόρων, συνεπώς πρέπει να τσακιστεί. Αυτή η πρακτική στοίχισε σε μεγάλο βαθμό στο ΚΚΕ την πρωτοκαθεδρία του στην εργατική τάξη και άφησε χώρο για το ρίζωμα του ΠΑΣΟΚ σ' αυτή. Αν και το ΠΑΣΟΚ δεν μοιραζόταν μια διαφορετική στρατηγική σε κεντρικό επίπεδο και έλεγε ακριβώς τα ίδια πράγματα, στη μικροκλίμακα ενός εργοστασίου οι συνδικαλιστές του είχαν το περιθώριο να δημαγωγούν και τις περισσότερες φορές βρίσκονταν αριστερότερα αυτών του ΚΚΕ.
Αυτή η ταχτική της υπονόμευσης λειτούργησε ακόμα εντονότερα απέναντι στην άκρα αριστερά, όπου το ΚΚΕ μπορούσε να περάσει από την υπονόμευση των αγώνων στην ανοιχτή καταστολή των πρωτοπόρων. Ειδικά μετά το 79 που η άκρα είχε μπει στο στόχαστρο της αστικής επίθεσης, ήταν που το ΚΚΕ ενέτεινε τις απροσχημάτιστες επιθέσεις του στην άκρα και ειδικά στο φοιτητικό χώρο. Κορυφαία στιγμή η οργανωμένη επίθεση μελών του ΚΚΕ για να σπάσουν την κατάληψη του Χημείου, που είχαν αποφασίσει σε συνέλευσή τους οι φοιτητές. Είναι η εποχή που τα μέλη της ΚΝΕ κέρδισαν επάξια από το κίνημα τον τίτλο των "ΚΝΑΤ". Είναι η εποχή που ο Ριζοσπάστης καλούσε δημόσια την κυβέρνηση της ΝΔ να "καθαρίσει την πλατεία Εξαρχείων από τους αναρχοαυτόνομους και τους αριστεριστές".
Η πρόκληση για την αριστερά σήμερα
Η κρίση και η απειλή της χρεοκοπίας απειλούν συθέμελα την επιβίωση του καπιταλιστικού συστήματος όπως το ξέραμε μέχρι σήμερα. Η αριστερά που ξέρουμε εδώ και 60 χρόνια είναι η αριστερά της διαπραγμάτευσης δικαιωμάτων εντός ενός ακμάζοντος καπιταλισμού. Ο οικονομισμός, ο τρεϊντγιουνισμός, ο ρεφορμισμός, όλα αυτά τα χρόνια είχαν μια ορισμένη άμεση χρησιμότητα. Σήμερα δεν έχουν να προσφέρουν τίποτα. Τα παλιά στελέχη αδυνατούν να προσαρμοστούν στη νέα κατάσταση. Όπως το υπάρχων αστικό πολιτικό σύστημα έχει φθαρεί και αδυνατεί να αντιμετωπίσει την κρίση, έτσι και η υπάρχουσα αριστερά όλων των ειδών αδυνατεί να διαμορφώσει μια εναλλακτική πρόταση πάνω στην οποία θα χτίσει και μια διάδοχη λύση.
Όσο η αριστερά αδυνατεί να ξεφύγει από τη στρατηγική της ανέξοδης διαμαρτυρίας και δεν περάσει στη στρατηγική της αναμέτρησης για την εξουσία, τότε θα δει και τα ποσοστά της να υποχωρούν, αδυνατώντας να αποκωδικοποιήσει τις νέες συμμαχίες που χτίζει το σύστημα σε αντικατάσταση των προηγούμενων και να αναμετρηθεί μαζί τους.
Συμμαχίες άλλωστε που θυμίζουν έντονα διεργασίες μεσοπολέμου. Ας ελπίσουμε ότι δεν θα την πατήσουμε για δεύτερη φορά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Πες μας την άποψή σου...